Koningin voor een dag

De "Galette des Rois" is niet alleen leuk voor de kleintjes. Mademoiselle Lili kijkt ook elk jaar in januari uit naar de Franse taarttraditie.

Je hebt de kerstmis foie gras nog niet helemaal weggewerkt op de loopband, en de volgende heupgoud aanval staat al te wachten. Driekoningen op 6 januari wordt in Parijs en in heel Frankrijk altijd gevierd met de "Galette des Rois", de Driekoningentaart. Een even calorierijke als heerlijke patisserie-specialiteit, gemaakt van bladerdeeg en in de klassieke versie gevuld met een frangipanecrème: een mengsel van banketbakkersroom, boter, suiker en gemalen amandelen, waarvan de exacte samenstelling wordt bewaakt als een heilig beroepsgeheim van elke banketbakker. Het gebak wordt verkocht met een verplichte kroon, die er afhankelijk van de kwaliteit en de prijsklasse verschillend uitziet - van de gouden kartonnen kroon in het aanbod van industriële supermarkten tot de meer hoogwaardige exemplaren van de edele banketbakkers zoals Potel & Chabot of Benoît Castel.

Hoe dan ook, op de zondag na Driekoningen komen mensen samen met familie of vrienden om de taart te delen. Gebakken in elke is een klein porseleinen beeldje - en wie het vindt in zijn stuk is de koning voor een dag. Of de koningin. Het Maison Philippe Conticini in Parijs heeft de traditie geëmancipeerd en de taart gewijd aan vrouwen: La Galette des Reines.

Je hoeft geen kind te zijn om verrukt te zijn over de figuur die "fève" heet, zoals een sneeuwkoningin, en in hoge sferen te raken. Ik herinner me nog mijn eerste "Galette des Rois" uitnodiging als nieuwkomer in Parijs, die uitdraaide op een champagnefuif. Met de kroon op mijn hoofd moest ik mijn glas legen telkens als ze "La reine boit" riepen, de koningin drinkt. Zo ook de koning van de avond, die zijn "fève" vond in de tweede taart. Om een lang verhaal kort te maken: De volgende ochtend werd ik wakker met hoofdpijn in de kamer van de vreemde koning. Trouwens, het werd geen liefdesverhaal: maar als ze niet stierven, lachen ze nu nog steeds.

Een klein verlies van controle zonder historische gevolgen. In de Franse geschiedenis zouden hele veldslagen verloren zijn gegaan door deze traditie, omdat de garnizoenen zich ongeschikt dronken voor de strijd met de strijdkreet "Le roi boit". De christelijke traditie van Driekoningen vindt haar heidense oorsprong in de Saturnalia, een Romeins feest tussen eind december en begin januari waarbij alle morele en sociale barrières wegvielen. De Romeinen benoemden de slaaf tot "koning voor een dag" die een boon in zijn taart vond. De anders wettelozen kregen zo de vrijheid van de dwaas en lieten zich op deze dag door hun meesters bedienen.

De Galette des Rois, tegenwoordig vooral een familiefeest voor kinderen, is niet meer zo anarchistisch. De populaire taart is ook niet langer alleen rond Driekoningen verkrijgbaar, maar ver ervoor en erna. Volgens het profane credo: Koningin is wie zich zo wil voelen.